JAŹ
Gdzie łowić?
Do niedawna gatunek ten występował powszechnie, ale teraz wskutek zanieczyszczenia wód i ich regulacji ryba ta może się rozmnażać tylko w kilku ciekach, a często w ich wybranych odcinkach. W dorzeczu Łaby spotykany jest sporadycznie, liczniejszy w dorzeczu Dunaju, dolnej Morawie i Dyi. Odpowiadają mu szerokie, duże, wolno płynące rzeki, nie omija nawet odciętych starorzeczy. Wymaga wody czystej, przy czym charakter dna nie ma dla niego decydującego znaczenia. Na zimę ściąga do najgłębszych miejsc. Od wiosny do jesieni najchętniej trzyma się tych miejsc, gdzie może znaleźć najwięcej pokarmu powietrznego. Miejsca, w których przebywa, można poznać po występowaniu na powierzchni wody podłużnych bruzd, które jaź wytwarza pływając tuż pod nią.
Kiedy łowić?
Jazia łowi się przez cały rok. Na wiosnę po zejściu lodów można go spotkać na średniej głębokości w wolno płynących wodach, lecz dopiero po wschodzie słońca. W lecie pływa przy powierzchni wody, zwłaszcza pod wieczór, kiedy zbiera z niej owady. Przy złej pogodzie należy szukać go przy dnie na głęboczkach i w ukryciu, w zimie w głębokich jamach i zatoczkach. Połowom nie sprzyja niska i przezroczysta woda, a także słoneczna i bezchmurna pogoda. Sprzyjające warunki do połowu są w lecie, przy nieznacznie wezbranej, mętnawej wodzie; jazie dobrze biorą również w okresie poprzedzającym zachmurzenie, kiedy trzymają się blisko brzegów, oraz podczas ciepłych mżawek i tuż po deszczu, zawsze kiedy powierzchnia wody jest zmarszczona lekkim wiatrem. Zawsze biorą wcześnie rano i pod wieczór.
Sprzęt.
Na jazie nadaje się dłuższe wędzisko do łowienia na przystawkę na grunt, do łowienia na przepływankę — lżejsze i dłuższe (2,5—3 m), a poza tym wędzisko muchowe. Żyłka 0,20—0,25 mm, haczyki 5—10, obciążenie dostosowane do siły prądu wody, spławik dobrze wyważony. Muchy powinny być podobne jak do łowienia klenia, lecz nieco mniejsze (nr 6 — 10). Błystka mała, o długości 25 mm i szerokości 8 mm, z jednym stałym haczykiem na dolnym brzegu i z tuleją wypełnioną ołowiem (typ marmyszki do pionowego spinningowania). Żyłka bez przyponu, haczyk wiąże się bezpośrednio na żyłce.
Metody połowu jazia.
Na przepływankę przy dnie, blisko powierzchni i na niej.
Na przystawkę ze spławikiem i bez niego. Metodą muchową i z zastosowaniem pionowego spinningowania oraz w miarę lokalnych możliwości — „na trzepaczkę“.
Przynęty na jazia.
Wiosną można stosować dżdżownice i pijawki (do łowienia na przystawkę), zaś od początku zwykłego sezonu — gotowany groch, kukurydzę, ziarno zbóż, kasze, białe „robaczki”, ciasto, bułkę (na przepływankę przy dnie i na przystawkę), chruściki, ćmy, motyle, koniki polne, ważki, gąsienice, jętki, szarańczę (na przepływankę pod powierzchnią — żywe, poruszające się owady). Jesienią ponownie stosuje się przynęty zwierzęce. W zimie na głęboczkach można skutecznie łowić metodą pionowego spinningowania, używając małej marmyszkowej błystki. Można też używać ochotek lub gnojaków. W lecie i w okresie wczesnych chłodów jesiennych zaleca się zanęcanie łowiska. Wymienione wyżej przynęty dobrze jest stosować tak, jak przy połowach klenia. Szczególnie skuteczną przynętą jest skórka lub miąższ z białego pieczywa podane rybie blisko powierzchni. jesienią skuteczną przynętą są owoce jarzębiny.
Inne uwagi.
Na jazie chodzimy tylko z jedną wędką, abyśmy zawsze byli gotowi do szybkiego zacięcia, jaź jest cenioną rybą sportową, ponieważ nie jest płochliwy ani podejrzliwy, chociaż ostrożny. Przy jego połowie należy dobrze się ukryć. Na większą i szybko obracającą się błystkę nie reaguje. Ze względu na jego zalety i znaczenie warto byłoby go rozmnażać w stawach w warunkach kontrolowanych, a później, jako jednoroczny podchowany narybek, wprowadzać do wód naturalnych. Ze względu na walory estetyczne prowadzi się chów złotej odmiany jazia. Ryba ta nie podlega ochronie, jej odłów nie jest limitowany.