OKOŃ
Gdzie szukać okonia?
Występuje powszechnie, aczkolwiek w niektórych rejonach wód płynących niemal całkowicie zanikł. Żyje prawie we wszystkich wodach naturalnych i w stawach. Unika górnych odcinków wód pstrągowych i cieków z bystrą i chłodniejszą wodą. Należy zasadniczo do ryb przebywających na większych głębokościach, przez co znalazł bardzo dobre warunki w zbiornikach zaporowych, w których stał się atrakcyjną rybą poławianą na wędkę. Na wiosnę znajdziemy go w płytszych wodach, na zimę ściąga w głębsze partie. Chętnie zasiedla miejsca obfitujące w kryjówki. Jesienią trzyma się na ogół partii przybrzeżnych. W pozostałych okresach w poszukiwaniu pokarmu penetruje wszystkie warstwy wody. Można się go spodziewać przede wszystkim tam, gdzie występują stada małych ryb. Duże okonie przebywają zawsze w pobliżu różnych kryjówek. W zbiornikach zaporowych ryba ta trzyma się na ogół głębin, skąd podejmuje wypady na płycizny. Przy stromych, skalistych brzegach okonie stoją zwykle w pobliżu większych głazów oraz we wnękach i szczelinach skał podwodnych. W ciągu dnia okonie są stale w ruchu. Dlatego nie doczekawszy się brania w jednym miejscu należy się przenieść do innego łowiska. Zdarza się, że brania, z początku intensywne, nagle ustają. Należy wówczas starać się zlokalizować dokładnie okonie i sprawdzić, czy biorą przy dnie, czy w górnych warstwach wody. Samo wyłowienie okonia nie sprawia trudności, problem polega raczej na wyszukaniu miejsca jego żerowania. Okoni szukamy w starorzeczach, w zagłębieniach koryta rzeki, pod jazami, przy ujściach dopływów, pod mostami przy filarach itd. W jeziorach osobniki wielkości 15—20 cm przebywają z reguły w strefie przybrzeżnej, duże okazy zaś na głębinie — nad stokami podwodnych górek i wokół nich, przy zatopionych pniach i innych zawadach.
Kiedy łowić okonia?
Okoń żeruje cały rok. Bierze najlepiej po tarle (do czerwca), a potem od sierpnia do pierwszych przymrozków. W czasie letnich, słonecznych dni można go złowić jedynie sporadycznie. Na wiosnę i jesienią przez cały dzień, w lecie ewentualnie wcześnie rano i późnym wieczorem, jeśli jest chłodno i wietrzno. Wczesną jesienią bierze najlepiej wówczas, gdy nad wodą wisi poranna mgła oraz wczesnym rankiem do wschodu słońca.
Sprzęt do połowu okonia.
Wędzisko normalne i lekkie, żyłka 0,20—0,25 mm, haczyki 4 — 1/0, dobrze wyważony spławik, zestaw muchowy i wyposażenie spinningowe, pilkery, streamery i woblery, marmyszka, cynowa rybka.
Metody połowu okonia.
Na przepływankę ze spławikiem (wiosną na dżdżownice, małego żywca, także małego okonia), na przystawkę ze spławikiem i bez niego (na dżdżownice, małego żywca), metodą opuszczania i podnoszenia przynęty (na dwóch przyponach z końcowym obciążeniem), przy czym można stosować wszystkie rodzaje przynęt na okonie (pochodzenia zwierzęcego), spinningowanie (błystka lub rybka na systemiku) — w lecie bliżej powierzchni wody, a w pozostałych okresach bliżej dna, pionowe spinningowanie, przeciągana sztuczna mucha lub haczyk z czerwoną włóczką. Chociaż używanie pilkera uważane jest przez ortodoksyjnych „błystkarzy” za prymitywne, to jest to jednak metoda, która wymaga większego wyczucia i doświadczenia niż zwyczajne spinningowanie.
W Polsce stosuje się jeszcze do połowu okoni z lodu marmyszki oraz cynowe rybki na specjalnym zestawie zimowej wędki podlodowej.
Przynęty na okonia.
Wyłącznie zwierzęce, np. dżdżownice, ochotki, rybki, pijawki lub ich kawałki. Błystki rotacyjne, np. typu Mepps. Muchy — nimfy. Marmyszka, na którą zakładamy oko z pierwszego złowionego okonia. Jeśli mamy w czasie połowu dostateczną ilość rosówek lub żywców, można, rozpoczynając połów, wypróbować ich skuteczność. W razie braku dobrych przynęt możemy z powodzeniem stosować kawałki mięsa okoni. Znane jest u nas porzekadło: jeśli chcesz złowić okonia, weź okonia jako przynętę.
Inne uwagi.
Okoń jest rybą drapieżną, żarłoczną i zachłanną. Żyje w stadach, które składają się z ryb podobnego wieku i wielkości. Im okonie są starsze, tym mniejsze tworzą stada; osobniki stare są samotnikami, i to bardzo ostrożnymi. Najczęściej złowione okonie ważą 0,3—0,5 kg. Cięższe egzemplarze należą do rzadkości. Okoń ma bardzo smaczne mięso. Jeśli ma dostateczną ilość pokarmu, rośnie dość szybko, o ile nie jest to forma karłowata. W stawach i w wodach pstrągowych jest niepożądany i zwalczany. Ma duże znaczenie gospodarcze i sportowe. Małe okonie stanowią bardzo dobre przynęty na większość drapieżników; przy ich uzbrajaniu nie należy obcinać płetwy grzbietowej. Zanęcanie przed połowem okoni jest pożądane i skuteczne, jeśli robimy to przez dłuższy czas, systematycznie i o tej samej porze dnia. W czasie połowu rozrzucamy zanętę, aby ściągnąć na łowisko drobne rybki, za którymi z reguły podążają okonie. Okonia należy holować ostrożnie, ponieważ ma delikatny pysk. W czasie jesiennych połowów na przepływankę przy brzegu należy stosować czuły sprzęt i bardzo małe przynęty. Można się czasem spotkać z poglądem, że w niektórych wodach występują tylko małe okonki. Nie jest to prawda, gdyż tam, gdzie są małe okonki, są też na pewno i duże sztuki, tylko że ostrożne i przebiegłe. W jeziorach, gdzie okoń bywa gatunkiem przewodnim, najefektywniejszą metodą jego połowu jest pionowe spinningowanie z użyciem pilkerów.
W Polsce okoń jest także gatunkiem wszędobylskim, chociaż w ostatnich latach jego pogłowie szybko się zmniejsza w wyniku zanieczyszczenia wód płynących oraz eutrofizacji jezior.